Amplíe la imagen: 1º haga "clic" sobre la foto, 2º maximice la ventana e incluso un 3º "clic" sobre la foto para su expansión

Rubillón es un núcleo de población, que junto con Acebedo y Liñares constituye la parroquia de Baiste, del Aymto. de Avión, que pertenece a Ribadavia como capital de la Comarca del Ribeiro y a la Provincia de Ourense.

 

O Estudio dos lindes do Monte Foral de Rubillón comprende:

 

1.- Historia del Monte Veciñal en Galicia. (4.8)

2.- Carpeta-Guía del Monte Foral de Rubillón. Comentarios. (4.9)

3.- Investigación sobre os lindeiros do Monte Foral de Rubillón.(4.13)

4.- Lindeiros entre o Monte Foral de Rubillón-A Lama. (4 13)

5.- Aforamento del Monasterio de Melón a favor de Rubillón. (4 11)

6.- Lindeiros entre o Monte Foral de Rubillón e Acebedo. (4,11)

7.- Lindeiros entre Rubillón y Baiste. (4.11)

8.- Lindeiros entre o Monte Foral de Rubillón con Tabozas-Acebedo. (4.12)

9.- Bibliografía sobre el Monte Foral de Rubillón (4.14)

10.- Límites del Coto y del  Pueblo de Rubillón. Comentarios finales. (4.10)

11.- Carta foral del Monasterio de Melón a favor de Taboazas (4.11)

 

Observaciones: Los resúmenes de los textos están escritos en su castellano original o en gallego, sin traducción castellana y con escasas correcciones   para evitar falsas interpretaciones, dado que algunos mojones de las demarcaciones son imprecisos, por recibir distinta denominación a lo largo de la historia de los montes y de los Cotos monasteriales. Es preciso recordar que el Catastro de siglo pasado, no  tiene garantías de demarcación, ni dan carácter de propiedad.

 

Las páginas 2008 del 4.8 al 4.14, están dedicadas en su mayor parte a la Comunidad de Bienes de Rubillón, con preferencia al Couto de Rubillón, a su monte foral, un territorio o comarca norte del Ayuntamiento de Avión, que durante varios siglos perteneció al Monasterio de Melón.

 

Nos referimos a las donaciones de Dña. Urraca y al Real privilegio do rei-emperador Alfonso VII otorgado en 1.155 al Monasterio, que se va confirmando en distintas épocas por los reyes, Juan II y Felipe V y por el papa Alejandro III, perdurando hasta la desamortización

 

1.Rub.Catastro-Suido-Serriña

2.R. Catastro-Serriña

3.R.Catastro-Serriña

 

Presentamos los fotos orientadas al conocimiento del monte del Suido, en lo que respecta alhistórico Monte Foral de Rubillón, en relación con los pueblos de la parroquia de Baiste y Couso y con los límites con A Barcia (A Lama), para que nuestros emigrados y todo el mundo que viva a distancia, disponga de una visión panorámica de nuestros montes y otros bienes a través de las distintas páginas.

 

Las fotos de otras páginas web, sobre todos las dedicadas al Catastro, son extraidas de Google Earth Maps, a los que agradezco, pero las restantes son personales, fruto de mis paseos por la verdadera naturaleza de Rubillón, con especial recuerdo de mi infancia, cuando participaba en las tareas del campo (ganadería y agricultura). La introducción de estas siete páginas citadas será similar y los textos aunque no se corresponden exactamente a las imágenes, nos servirán de orientación.

 

Esta descripción de los lindes de estos cuatro pueblos no se corresponden con las imágenes que presentamos en esta página, ya que son el reflejo del Catastro del pueblo de Rubillón. El Catastro del Suido está en la 4.13 y el Suido-Lindes de Rubillón se amplía en la 4.14. Esta falta de correspondencia es debido a los ajustes de distribución entre fotos y textos.


4.R.Catastro, Cestos-Cesto

5,R.Catastro. Cestos-Cesto

6.R.Catastro.

 
3.- Investigación sobre os lindeiros do Monte Foral de Rubillón
 

a) Información e Investigación sobre el Couto de Rubillón

b) Aforamento e lindes do Monte Foral de Rubillón. 1775

 

a) Información e Investigación sobre el Couto de Rubillón

O Secretario da Comunidade Foral de Rubillón, Sr. Iglesias Cendón, por indicación da Xunta Rectora e da Asemblea anual, da cumprimento a investigación dos lindes do monte foral de Rubillón, que forma parte do antigo Couto de Rubillón, por un Real privilexio do Rei-emperador Alfonso VII otorgado en 1.155 o mosteiro de Melón, que e confirmado en distintas épocas polo papa Alejandro III e os reises, como Juan II e Felipe V.


Esta información e froito da investigación nos arquivos históricos provinciais de Ourense, do Reino de Galicia en A Coruña e do Instituto Topográfico, Xeográfico y Catastral de 1942 en Madrid, coa colaboración do Historiador Sr. Gregorio Casado González, que facilitóu a transcripción literal de diversos documentos manuscritos, que contén os lindes dos lugares de Rubillón, Baiste, Acebedo e Taboazas (concello de Avión), así como ao do Barcia (Concello da Lama) e do mesmo Couto de Rubillón, que abarca as parroquias de Couso e Baiste, dende a Idade Media ata 1974, pasando pola desamortización do Marqués de Mendizábal en 1752.

 

7.R.Catastro-Poutegal

8.R.Catastro-Tras da Serra

9.R.Catastro-Saltiño

 

En estes manuscritos está recollido que no ano 1592 tiña Rubillón tres casas coas suas cortes, no 1660 con 4 casas e tres cortes, no 1752 xa contaba con 45 veciños, mentras que enBaiste con cinco casas coas suas cortes e moiños, que eran casas con sobrado e colmadas en 1592.


Como consecuencia das numerosas doacións e privilexios ao mosteiro de Acibeiro, xa en 1154 o mosteiro era o 7º, entre os 38 da diócesis Compostelan, alcanzando bens cuantiosos en Cotos, terras e vasallos, o que motiva roces e pleitos contra o de Melón, entre 1220 y 1230, en relación ao monte do Couto de Rubillón (Avión) e a actual parroquia de Xirasga (Beariz), que finaliza polo arbitraxe do ex Abade Fernando de Oseira e o Abade Lorenzo de San Clodio el6.3.1244, que determinan os líndes do territorio en disputa: "Puerto de Rodeiro (Rotario), Fuente de la Mámoa de Pedro Valongo y la Cabana de Reguedo, con pastos e leñas comúns ao ambos mosteiros, con cultivos a partes iguales y evitando a fundación de pobos".  Polo tanto, chama atención que douscentos anos mais tarde houbera casas-vivendas, cando o acordo era que o Couto de Rubillón se dedicara exclusivamente para pastos.


Con esta resolución do ano 1244, permite que a parroquia de Xirazga que correspondía a Melón pase a ser de Acibeiro e a parte do monte de Rubillón en disputa, pasara de Acibeiro a xurisdición del Monasterio de Melón. Surge así unha concordia definitiva derivada deste litixio entre ambos mosteiros.


Tamén houbo outros pleitos polo Coto de Rubillón, entre o Mosteiro de Melón e os Condes de Ribadavia que tiñan xurisdicións en Avión


Recibimos información dos veciños de Rubillón e Taboazas, planos do Catastro recollidos en internet e as vivencias personais da década de 1940 en relación coa Serriña (do monte foral do Suido), onde de rapaz acudía coas vacas da familia, durante os meses do período estival.

 

10.R.Catastro-Picoña

11.R.Catastro-Poutegal

12.R.Catastro.Areado

 

Na Asemblea Xeral celebrada as dezanove trinta horas do día 5 de Xullo do ano dos mil oito, no Centro Socio-Cultural de Rubillón, coa asistencia de máis de 25 veciños presentes e outros 10 representados, deille a coñecer que os verdadeiros lindes territoriais, están basados en accidentes naturais, orográficos, como son os ríos, regatos, montículos, penas, etc, nunca por lindes artificiais, como poideran ser os camiños, carreiros ou as carreteras  do século XXI, que ten carácter transitorio.


Cos datos históricos, o Secretario reconstrúe un mapa cos lindes indiscutibles nesta investigación, que aos presenta ampliados na Asemblea, plano que se adxunta. Despois da explicación pertinente, tódolos veciños asistentes están de acordo, recoñecendo que o monte foral de Rubillón linda directamente co monte do Cura ao que foi do Priorato en Liñares-mosteiro de Melón. Así, o monte de  Taboazas non está en el medio, quedando descartada  como lindes un dos Camiños das Raices, que por error consta na Carpeta-guia.

 

13.R.Catastro-Picoña

14.R.Catastro-Areado

15.R.Catastro-Monte do Cura

 

b) Aforamento e lindes do Monte Foral de Rubillón. 1775

Con estes datos, xunto ao aforamento dos Sres. Manuel Xusto, Pero Lameiro, Luis Amaro e Jacinto Lugo de Rubillón, en representación dos restantes veciños en 1755, chégase a conclusión que os verdadeiros  lindeiros do monte Foral de Rubillón. son os seguintes (véase plano):


  • Con Acebedo:

1) Areado (Campo do areal o cruz nunha pena  rasa, debaixo do camiño). 
2) Picoña. Outeiro da Colmea. Outeiro da Igresa, Saltiño. Fonte de Acebedo. 
3) Marco de Taboadelo (con duas cruces), M12 o Marco da Corcheta.


  •  Con A Barcia: Línea recta entre marcos;

3) M 12. Marco de Taboadelo. 
4) M 11. Outeiro de Cesto. 
5) M 10. Outeiro dos Cestos o los Outeiro do Castro, Outeiros Gemelos, Outeiro das Eguas, Caseta de guardia forestal, como referencias.

 
  • Con Liñares – Monte do Cura

5) Outeiro das Eguas. 
6) Regueiro da Serriña-Monte do Cura.

 
  • ConTaboazas:

7) Porto das Pradiñas. 
8) Porto da Arandeira. 
9) Cruz do Poutegal (1). 
10) Outeiro Rachado.


11) A Mina de Valiño (entre as casas)- Polvorín- Cerrada de Manuela Piñeira. Tras dos Alambres-Pé da Reina (Pe da reita-taberna).


En realidade dende a Cruz de Poutegal (1) a extrema entre aos dous montes (Rubillón-Taboazas), tiña que seguir ao regato ou río de Taboazas hasta o camiño o nacente que delimita Valiño, preto da ponte da carretera actual a Tabozas, para seguir a Tras dos Alambres. Estamos convencidos que o pobo de Rubillón en boas lides, aceptaría a delimitacion convencional que describimos en recoñecemento as decisións dos nosos antergos, para chegar a unha solución definitiva.

 

Desta investigación dedúcese que os veciños das aldeas de Taboazas-Couso tratan de apropiarse de 40 Ha. (5+35) de monte foral (Arandeira-O Grañón y Serriña, Fuso bello, Míllara),os da Barcia-A Lama de 5 Ha. (entre aos lindes de Pontevedra coa Camiño da Brea), e os deAcebedo está por determinar. Con estos comentarios non se trata de atribuirlle responsabilidades directas aos veciños actuais destas aldeas. Todo e froito de que a Carpeta-Ficha, na que se basan os lindes na actualidade a partires do ano 1972-74,  foi rubricada con certa ignorancia dos lindes do monte Foral de Rubillón, tratándose dun Coto que sempre estivo ben definido nos arquivos históricos.


Contando con datos de orientación de superficie por satélite sacados do Catastro en internet, se deduce que Rubillón debería contar no monte Foral do Suido con 190 Has. no Suido. Tamén conta con unhas 82 Ha. para terras de Cultivo que bordean as vivendas de Rubillón hasta fai 30 anos, e con 88 Ha. de Robleda + Montes do río Doade, que en poucos anos será unha selva cercana as vivendas, senon se toman medidas prácticas polas Institucións Oficiais.


En conxunto, Rubillón conta con un total 360 Has. disponibles para sacarlle o rendimento apropiado, que segundo criterio actual da Consellería do Medio Rural, todo indica que o monte deixou de ser útil para aos pastos tradicionais, pero hoxe pode ter outros usos e utilidades, como son:


a) Repoboación forestal de pinos para producir madeira, como se está facendo

b) Enerxía renovable, mediante convenios da Xunta de Galicia, para aporveitar aos residuos vexetales y agrícolas como enerxéticos da Biomasa, unha proposta actual para aos veciños doConcello de Avión que ten mais de 1500 Has, cun proxecto de crear unha miniplanta no parque industrial de Avión, parque que foi aprobado no pasado mes de septembro.


c) Parques Eólicos para aero-xeneradores a 900 m. de altura, co noso vento. Incluso turismo local, entre outros.usos.

16.R.Catastro-M.Taboazas

17.R.Catastro-Edreira

18.R.Catastro-Monte do Cura

 

4.- Lindeiros entre o Monte Foral de Rubillón-A Lama y otros

 

a) Según el Instituto Geográfico y Catastral

b) Descripción de los Mojones de Rubillón - A Barcia

c) Rubillón.- Linderos del Suido según Catastro

 

a) Según el Instituto Geográfico y Catastral

 

TRABAJOS TOPOGRÁFICOS ENTRE EL TÉRMINO MUNICIPAL DE AVIÓN DE LA PROVINCIA  DE OURENSE Y EL DE LA LAMA DE PONTEVEDRA.  1941


Estos trabajos se realizaron para investigar los límites entre ambos municipios, señalando y enumerando los respectivos Mojones orográficos, en forma de cotos, outeiros, líneas rectas, mámoas, regatos, ríos, vertientes, etc. y no temporales, como pueden ser caminos o senderos.


Estos Mojones están revisados por Ingenieros de las brigadas topográficas de ambas provincias, así como los Alcaldes, concejales en forma de comisiones de ambos municipios y aldeas limítrofes, el día 7 de Agosto de 1941.


Se han levantado Actas de todas las actuaciones practicadas y nuestra información compulsada, recogida de la Dirección General del  Instituto Geográfico Nacional, conforme con el original por la Secretaría general del Servicio de documentación, el pasado día 27 de Junio de 2008.


En los limites entre Avión y A Lama existen 14 mojones entre el trayecto de Beariz a Fornelos de Montes, todos numerados, con su nombre y situación, con la descripción del mojón, no solo en cuanto a la forma y al tamaño, sino también a las vistas que se alcanzan desde el mismo, siendo reconocido y de conformidad por los representantes de los municipios interesados.


Los mojones (M) que se corresponden con los límites del Monte Foral de Rubillón con la parroquia de A Barcia (A Lama). Son  los números:


M10, llamado Outeiros dos Cestos (Outeiro do Castro-Outeiro das Eguas-  Outeiros Gemelos), 
M11 u Outeiro do Cesto (Marco de Corcheta) 
M12 o Marco da Corcheta (Marco de Taboadelo?)
M13 o de Lama Cega (Marco de Taboadelo)

 

En la descripción de estos mojones entre Avión y A Lama, desde Beariz y Fornelos de Montes, se levanta Acta el 9 de Agosto de 1.941, reunidos en el sitio denominado “Chau do Valdohome”(M3T o unión A Lama-Avión-Fornelos de Montes) los respectivos cargos y representaciones, citados unos 15 días de antelación con la obligación de dar cuenta a las respectivas Diputaciones provinciales, en cumplimiento a lo que dispone la ley del 30 de septiembre de 1.870 y del 25 de Marzo de 1906, para la publicación del mapa del Catastro parcelario de España . 

 

El Mapa que se presenta corresponde al Término municipal de Avión, con escala 25.000, hoja nº 186, revisado por el Ingeniero Jefe de la 14 Brigada. Madrid, a 5 Julio de 1943.


19.R.Catastro-Monte do Cura

20.R.Catastro-Monte do Cura

21.R.Catastro-Pozo-Lindes

 

b) Descripción de los Mojones de Rubillón - A Barcia

 

DESCRIPCIÓN DE LOS CUATRO MOJONES (10, 11, 12, 13)  QUE LIMITAN RUBILLÒN CON A BARCIA DO SEIXO (A Lama)


A) LOS MOJONES QUE AFECTAN A LOS LINDES RUBILLÓN – A BARCIA son los siguientes:


10.- El Mojón décimo es una “piedra nativa” de forma irregular, de 1,5 m. de largo, 0,70 m. de ancho  y 1,17 m. de alto. Situado al oeste del camino de la vereda de Santo Domingo, conocido con el nombre de Outeiros dos Cestos (Outeiro do Castro-Outeiro das Eguas-Outeiros Gemelos), con terreno dedicado a pastos.


Desde él se ve al Este el poblado de Beariz y al Sur el vértice de la Puza. En dirección Sur el Mojon 9, dista 1655 m.


11.- El Mojón undécimo. Son núcleos de piedras nativas de forma irregular de 5 x 4 x 2 m. de granito, en el sitio llamado “Marco de la Corcheta” u Outeiro do Cesto, con terreno a pastos.


Desde él se ve al norte el poblado de Cernadelo, al Este el de Beariz, al Sur el Coto de A Puza (mas allá del camino a Seijido a Edreira) y al Oeste el Borralleiro. Situado a 600 m. en dirección Sur del nº 10. Es de hacer la observación de que su vértice está en la triangulación topográfica llamada “Cesto”. No hacen falta mojones intermedios.


12.- Mojón duodécimo. Una piedra .....cada, de forma prismática de base triangular, cuyas dimensiones máximas son:40 x 30 x 1,10 cm., de granito, llamado “Marco de la Corcheta” (Marco de Taboadelo?), dedicado a pastos, propiedad de ambos municipios (Avión y A Lama).


Desde él Norte se ve el poblado de Girazga, al Este el de Beariz, Al Sur el vértice de A Puza y al Oeste el monte del “Seixo”. El Sur o nº 11 esta 160 m. de distancia, con alineación recta

 

22.R.Catastro-Monte do Cura

 

23.R.Catastro-Suido

 

24.R.Catastro-Suido-Carretera

B) 1 a 14.- RESUMEN DE LOS MOJONES DEL COUTO DE RUBILLÓN (Avión) con A BARCIA (A Lama). Los Mojones 14 y 13 con Acebedo, los 11, 10 y 9 con Rubillón y los restantes con Taboazas y Edreira.


M 14.- Mámoa en los “Prados”. Piedra granítica de 25x13x40 en el alto de un montículo, con forma de casquete esférico de 14x150 cm. de alto

M 13.- Lama Cega (a 700 m)

M 12.- Marco de Taboadelo (a 560 m)

M 11.- Outeiro do Cesto (a 160 m.)

M 10.- Outeiro dos Cestos (Eguas) (a 900 m.), descritos anteriormente.

M  9.- Coto do Tendal (a 1979 m.). Piedra nativa irregular de 1,50x0,70x1,17 m.

M 8.- Río da Costa (a 1200 m.). Montón de piedras en forma de pirámide de 90x90x100 cm.

 7.- Coto da Pena (a 2000 m.). Piedra nativa irregular de 3x 2,5x2 m.

 6.- Xesteira de Mouros (a 750 m.). Piedra nativa irregular de 3x2,5x2 m

 5.- Camino margen da vereda (a 237 m.).Piedra nativa irregular de 2x1,2.1 m.

 4.- Fonte dos ovos (a 400 m.). Piedra hincada paralelepípeda de 30x15x170 cm

 3.- Fonte dos ovos (a 1400 m.). Piedra nativa irregular de 12x4x5 m. Límite A lama-Avión.

 2..- Chan da Pena (a 412 m.). Camino Giesta camposantos.

M 1.- Chan do Valdohome (M3T). Pirámide de 75x20x100 cm. Límite Lama-Fornelos-Avión.

 

 

25.R.Catastro

 

 

c) Rubillón.- Linderos del Suido según Catastro

 

- Comentarios sobre el Catastro


Es preciso recordar que el Catastro de siglo pasado, no  tiene garantías de demarcación, ni dan carácter de propiedad. Se debe a que la delimitación de las parcelas no tiene bases geográficas u orográficos, sino convencionales basado en convenios entre personas con cierta ignorancia del monte, de los foros o de su historia, a veces en cortafuegos, antiguos caminos o senderos desaparecidos. Sin embargo son los convenios forestales, por los que se rige la documentación Provincial y de la Xunta de Galicia.

 

En base a estas circunstancias, el monte foral de Rubillón, que formó parte del antiguo Couto de Rubillón, que durante varios siglos estuvo dependendo del monasterio de Melón, abarcando el 90% de la superficie de lo que hoy son las parroquias de Baiste y Couso, tuvo a través de los foros mas extensión que los demás pueblos de la parroquia, como demostramos a través de los archivos históricos. La realidad es que el monte del Suido de Rubillón a nivel del Catastro, quedó reducido a la mínima expresión en base a las siguientes razones:

 

Por un lado la parroquia de Couso, bajo el punto de vista catastral, integró en su dominio mas de40 Has. de monte de Rubillón, al menos desde 1974.y por otro A Barcia do Seixo unos 5 Has y las140 restantes que hoy están integradas en Rubillón por la Xunta, también están en el Catastro de Couso. En realidad a Rubillón solo le queda compartir el monte que realmente es de Acebedo,según el Catastro actual .


- Características del Catastro


Teniendo en cuenta su numeración, que consta de un prefijo y de una terminación, podemos verlo así: El prefijo base del Monte Foral de Rubillón es: 32005A047000 y terminación fluctúa desde el nª 2 al 102. Para ver estas parcelas gráficamente podemos aprovechar de esta página, las siguientesfiguras: 18, 19, 21, 22, 23, y 24, además de las 1, 2, 5, 7, 8, 9 ,14.

 

- El Monte Foral de Rubillón con sus Parcelas reales.


Las parcelas del monte de Rubillón en la actualidad, son fruto de los distintos criterios al que fué sometido su delimitación hasta las últimas décadas del siglo XX: Documentos Históricos (Foros de Melón en 1752, Instituto Geográfico de 1942, etc.), el Catastro y la Xunta de Galicia. Consideramos que estos dos últimos criterios son inaceptables a falta de consistencia en la delimitación y en el rigor de su aplicación, explicado en otras páginas web.

 

Las parcelas catastrales de los apartados a),b),c), que según nuestros estudios basados en los documentos Históricos, pertenecen todas al pueblo de Rubillón. Según el Catastro solo las que comparte con Acebedo, pero según la Xunta, están adscritas a Rubillón. a Couso y a Barcia, las siguientes parcelas catastrales.:

a) Adscritas a Rubillón.- Parcelas: 2 (Veiga), 8-34 (Pozo), 9 (Regueiro Fuso Bello), 10(Tras da Serra), 11 (Carretera), 12 (Tras da Serra), 93 (Picoña-Acebedo), 95 (Poutegal),97 (Picoña-Saltiño), 98 (Poutegal, 99 (Outeiro Rachado), 100 (Cabeciña-Camino Suido),102 (Valocas), 103 (Casa da Mina)

b) Adscritas a la parroquia de Couso.- Parcelas: 4 (Campo da Melra de Taboazas), 5(Arandeira), 6a (Serriña), 12-9a-73 (Fuso Bello), 13 (Serriña).

c) Adscritas A Barcia do Seixo: Parcela 11 (Carretera con plantación de pinos, que a pesar de ser de Rubillón, pretenden que sea de A Barcia o de Taboazas). Estos lindes están perfectamente descritos oficialmente por ser límites provinciales en el Instituto Geográfico y Catastral.

 
- El Monte foral de Rubillón y con las parcelas que lo delimitan
 

a) Monte de Taboazas con Rubillón, números: 520a (A Boulla) y 519 (Campo da Melra de Taboazas) y con Liñares :

b) Monte de Liñares: 16, 17, 18, 19 y 23

c) Monte de Acebedo: 92, 93 y otros, pero según la el Catastro lo camparten con Rubillón

- Imágenes ampliadas  de la Página Web “4.13.-Catastro-Suido 08”


Las de mayor interés práctico son las siguientes: Fig. 1, 2, 5, 7, 10, 15, 18, 19 y 23

 
Deberemos aceptar estos linderos, a pesar de que a partir del mojón del nº 9 de los lindes de Rubillón con Taboazas (a partir de la Cruz de Poutegal en dirección a Valiño), en lugar de lindesorográficos naturales. como corresponde a cualquier demarcación territorial con rigor desde tiempos inmemoriales, se transformaron en convencionales, casi siempre injustificados, quizás aprovechando la ignorancia de algunos y los intereses económicos de los "listillos" del barrio por otros